Забруджванне паветра і яго ўплыў на арганізм чалавека

У забруджванні атмасферы пераважаюць хімічныя злучэнні і пыл рознага складу, якія паступаюць з натуральных і тэхнагенных крыніц. Спальванне паліва суправаджаецца асабліва значнымі выкідамі ў атмасферу аксідаў серы, вугляроду, вуглевадародаў, сажы і іншых рэчываў. З газамі металургічных прадпрыемстваў, апроч сярністых і вугляродных злучэнняў, у атмасферу выносяцца злучэнні крэмнія, свінцу, алюмінія, кальцыя, калія, натрыю, цынку і іншых металаў. Уклад нафтахіміі і розных галін хімічнай прамысловасці ў забруджванне паветра спалучаны з паступленнем у атмасферу (у залежнасці ад спецыфікі вытворчасці) такіх шкодных для здароўя чалавека і жывых арганізмаў рэчываў, як аміяк, серавадарод, серавуглярод, мышьяковистые, фторыстыя і інш. Злучэнні. Яе забруджвальнікамі выступаюць таксама прымяняюцца ў сельскай і лясной гаспадарцы хлорарганічныя пестыцыды.

Вялікі працэнт забруджвання атмасферы дае аўтатранспарт, у выхлапных газах якога выяўляецца каля 200 кампанентаў (уключаючы небяспечныя для чалавека злучэнні свінцу, канцэнтрагенны бензапірэн, альдэгіды і інш.).

Садзейнічаюць забруджванню паветра работы авіяцыі, запускі ракетнай тэхнікі. Небяспечнымі глабальнымі забруджвальнікамі атмасферы выступаюць ртутныя злучэнні і радыеактыўныя рэчывы. У жылых, вытворчых памяшканнях і нават на вуліцах гарадоў з высокай шчыльнасцю насельніцтва адзначаюцца праявы забруджвання паветра за кошт сістэм камунальнага забеспячэння і нават выдыхання людзьмі вуглякіслага газу, потавых выпарэнняў, што прыцягвае самастойную ўвагу да праблем рацыянальнай планіроўкі населеных месцаў, гігіены жылля і вытворчых памяшканняў.

Атмасферныя забруджванні аказваюць шматстайны шкодны ўплыў на арганізм чалавека. Шкодныя рэчывы паветра ўздзейнічаюць на арганізм пры кантакце з паверхняй скуры і слізістымі абалонкамі. Акрамя гэтага, магчыма прамое або апасродкаванае паражэнне органаў зроку, нюху, дотыку, альвеол лёгкіх, галасавых звязкаў і многіх іншых фізіялагічных функцый сістэм.

Прычынай найцяжкіх лёгачных захворванняў бывае, напрыклад, сталы кантакт людзей з паветрам, забруджаным сілікатамі (сілікоз, асбестоз лёгкіх), бранхіт, эмфізэма, астма. Раздражненні дыхальных шляхоў узнікаюць пры ўдыханні паветра з прымешкамі SO2, H2S, пар таксічных кіслот, фосфару. Лятучы попел можа прыводзіць да траўміравання вачэй, развіццю кан’юктывітаў, злучэнні фтору – да паразы зубоў і касцяной тканіны, бензапірэн – да развіцця злаякасных пухлін. Дзеянне серавугляроду суправаджаецца цяжкімі нервовымі расстройствамі, парушэннем разумовай дзейнасці.

Забруджванні паветранага асяроддзя суправаджаюцца таксама рознымі праявамі дыскамфорту (непрыемныя пахі, зніжэнне асветленасці і да т.п.). Спадарожныя ім з’явы дзейнічаюць на псіхіку людзей, яны ж могуць істотна пагаршаць працягу паталагічных працэсаў рознага плана ў арганізме. Прыкметы і наступствы дзеяння забруджвальнікаў паветра на арганізм чалавека большай часткай выяўляюцца галаўнымі болямі, шумам у вушах, цяжкім дыханнем, млоснасцю, пачуццём слабасці, зніжэннем агульнай працаздольнасці. У цяжкіх выпадках назіраецца удушша.