Праўда і міфы аб кляшчах

Маленькія крывасмактальныя членістаногія здольныя прывесці ў жах любога. У многіх яшчэ з дзяцінства абцугі асацыююцца з нечым вельмі непрыемным. Прапануем Вам разгледзець найбольш распаўсюджаныя міфы аб кляшчах, каб зрабіць усё правільна, калі вы сутыкнецеся ці ўжо сутыкнуліся з дадзеным агрэсарам.

Міф 1. Кляшча можна «злавіць» толькі ўлетку.

Іксодавыя кляшчы становяцца актыўныя адразу пасля сходу снежнага покрыва, калі тэмпература паветра становіцца вышэй за 6 градусаў і не дрэмлюць да позняй восені. Першы пік нападу на людзей і жывёл прыпадае на вясну – пачатак лета.

Іксодавыя кляшчы любяць цяпло і вільготнасць, але не спякоту. Пазбягаюць прамых сонечных прамянёў. Тэмпература ў 30 градусаў вышэй за нуль дзейнічае на іх прыгнятальна.

Міф 2. Кляшчы – гэта казуркі.

Кляшчы адносяцца да класа павукападобных (маюць чатыры пары ног).

Памеры галоднага кляшча, у залежнасці ад стадыі жыццёвага цыклу, складаюць 2-6 мм. Сухі плоскі бязважкі карычневы клешчык пасля сытнага абеду, які доўжыцца некалькі сутак, ператвараецца ў шэры важкі мяшочак даўжынёй ад 1 да 2 гл. Вага самкі павялічваецца за час кармлення больш за ў 100 раз!

Прысмоктваецца бязбольна. На целе чалавека ці жывёльнага клешч утрымліваецца ад 1 да 10 дзён.

Міф 3. Кляшчы могуць лётаць.

Перакананне, што кляшчы лётаюць з дрэў, няправільнае.

Чапляючыся за чалавека ці жывёлу з расліннасці на вышыні метр-паўтара ад зямлі, яны паўтары-дзве гадзіны могуць поўзаць – выбіраць сабе прыдатнае для прысмоктвання месца. У чалавека часцей гэта ногі, пахвінная і падпахавай вобласці, спіна, шыя і скура за вушамі.

Міф 4. Іксодавых кляшчы жывуць у кватэрах.

Кляшчам патрэбныя хмызнякі, паляны і прасекі з высокай травой. Упадабаныя месцы пасялення – лясная подсцілка, умерана зацененыя і вільготныя месцы (абочыны дарог, яры), зарослыя травой.

Іксодавыя кляшчы заносяцца ў хату на адзенні, з хатнімі жывёламі, з букетам палявых кветак, з кошыкам грыбоў і іншымі рэчамі, прынесенымі з лесу ці з рыбалкі.

Міф 5. Заразіцца клешчавымі інфекцыямі можна толькі ад укусу кляшча.

Заражэнне чалавека клешчавымі інфекцыямі часцей адбываецца пры ўкусах іксодавымі кляшчамі. Падчас крывасмактання ўзбуджальнікі гэтых захворванняў трапляюць разам са сліной паразіта ў арганізм чалавека.

Узбуджальнік клешчавых інфекцый пранікае ў арганізм і праз мікратраўмы на скуры пры зняцці кляшча неабароненымі (без пальчатак) рукамі ці выпадковым раздушванні, пры трапленні на кан’юнктыву вока.

А заразіцца клешчавым энцэфалітам можна і пры ўжыванні ў ежу некіпячонага казінага, радзей каровінага малака.

Міф 6. Захварэць на клешчавую інфекцыю можна ад укусу любога кляшча.

Самымі вядомымі інфекцыямі, якія распаўсюджваюць іксодавых кляшчы, з’яўляюцца клешчавы энцэфаліт і хвароба Лайма (барэліёз). У Беларусі клешчавы энцэфаліт сустракаецца нашмат радзей, чым хвароба Лайма. Далёка не кожны клешч заражаны вірусам клешчавога энцэфаліту, барэліямі, Ріккетсіі ці анаплазмай.

Міф 7. Ёсць прышчэпка ад любой клешчавой інфекцыі.

Прышчэпка ёсць толькі ад клешчавога энцэфаліту.

Міф 8. Кляшча, які прысмактаўся, трэба заліць алеем, крэмам, спіртам або бензінам.

Пры выдаленні кляшча нельга выкарыстоўваць алею, тлустыя крэмы, якія закаркоўваюць дыхальныя адтуліны кляшча і правакуюць дадатковы выкід узбуджальнікаў у кроў чалавека.

Міф 9. Кляшча можна выдаліць не адразу.

Кляшча варта як мага хутчэй выдаліць (у медыцынскай установе ці самастойна).

Калі здаровага чалавека ўкусіў заражаны клешч, але быў хутка і цалкам зняты з цела, то вірусаў ці бактэрый у кроў можа патрапіць, так мала, што інфекцыя будзе задушана, што называецца ў зародку. Кляшча можна выдаліць пры дапамозе баваўнянай ніткі. Яе завязваюць у вузел, як мага бліжэй да хабатка. Закручваючы канцы ніткі пры дапамозе кругавога руху, здабываюць кляшча, паволі, без рэзкіх рухаў, падцягваючы яго ўгару. Пры глыбокім апусканні – клешч выдаляецца як стрэмка прадэзінфікаваць іголкай. Пінцэтам кляшча трэба захапіць як мага бліжэй да хабатка. Затым яго акуратна выцягваюць, круцячы вакол сваёй восі ў зручны бок. Нельга выдзіраць кляшча – вялікая верагоднасць яго разрыву. Нельга націскаць на брушка, пры гэтым можна выціснуць яго змесціва разам з узбуджальнікам у ранку. У аптэках і крамах прадаюцца спецыяльныя прыстасаванні для вымання кляшчоў. Пасля выдалення крывасмоку скуру ў месцы яго прысмоктвання апрацуйце настойкай ёду ці іншым спіртавым растворам, рукі вымыйце з мылам.

Міф 10. Даследаваць выдаленага кляшча трэба абавязкова.

Даследаваць выдаленага кляшча, паказана асобам, якія маюць супрацьпаказанні да прыёму антыбіётыкаў. У астатніх выпадках даследаванне кляшча праводзіцца па жаданні на платнай аснове. У г. Мінску прыём кляшчоў для даследавання на наяўнасць узбуджальнікаў хваробы Лайма праводзіцца ў ДУ “Цэнтр гігіены і эпідэміялогіі Заводскага раёна г. Мінска” па адрасе вул. Пляханава, 18. Найбольшая эфектыўнасць хіміяпрафілактыкі клешчавых інфекцый дасягаецца пры яе правядзенні ў першыя 72 гадзіны ад моманту прысмоктвання кляшча. Таму адразу пасля выдалення кляшча абавязкова звернецеся ў паліклініку па месцы жыхарства да лекара інфекцыяністу (тэрапеўту, педыятру) для прызначэння прафілактычнага лячэння.

На працягу месяца пасля прысмоктвання кляшча неабходна сачыць за сваім здароўем. Пры нядужанні, слабасці, падвышэнні тэмпературы, з’яўленні плямы на месцы ўкусу кляшча, галаўнога болю, болі ў цягліцах, тэрмінова звярнуцца да лекара.

Каб клешч не прысмактаўся:

• на шпацыр у лес, парк, апранайце шчыльна прылеглую да цела вопратку (пажадана светлых тонаў) з зашпіленымі на рукавах абшэўкамі і штаны;
• запраўляйце верхнюю вопратку ў штаны, а штаны – у боты, высокія чаравікі або ў шкарпэткі. Апранайце галаўны ўбор або выкарыстоўвайце каптур;
• карыстайцеся спецыяльнымі сродкамі хімічнай аховы ад кляшчоў (рэпелентамі), у адпаведнасці з інструкцыяй па іх прымяненні; праз кожныя 1-2 гадзіны на шпацыры і па вяртанні дадому праводзіце сама- і ўзаемаагляды адзення і адкрытых участкаў цела. Аглядайце хатніх гадаванцаў – сабаках і котках;
• хадзіце далей ад кустоў і высокай травы, пасярэдзіне дарогі, імкнучыся не падзець навісае над ёй галінкі, траву.
• размяшчайцеся на адпачынак на траве на сонечных, сухіх палянах, не менш чым у метры ад сцежак і кустоў;
• праводзіце своечасовую ачыстку тэрыторыі зялёных зон, дачных участкаў і прылеглых да іх пляцаў у радыусе не меней 20 метраў (пакос травы, уборку сухастою і ламачча);
• вырошчвайце на сваіх участках расліны, якія адпужваюць крывасмокаў: чабор і шалфей;
• змагайцеся з грызунамі – пераносчыкамі кляшчоў.