Прафілактыка малярыі

Малярыя ў Рэспубліцы Беларусь была ліквідавана да пачатку 60-х гадоў мінулага стагоддзі. Пачынаючы з 70-х гадоў штогод на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь рэгіструюцца толькі завазныя выпадкі малярыі ад 5 да 12 выпадкаў у год.

Пераносчыкі малярыі

Малярыя перадаецца выключна праз укусы камароў з роду Анафелес. Хуткасць перадачы залежыць ад фактараў, звязаных з паразітам (узбуджальнікам), пераносчыкам, інфікаваным чалавекам і навакольным асяроддзем.

Пераносіць малярыю здольныя толькі некаторыя камары роду Анафелес. Іх і называюць малярыйнымі камарамі. Яны шырока распаўсюджаны па свеце. У Беларусі жыве 4 віды малярыйных камароў, з якіх шырока распаўсюджанымі з’яўляюцца два.

Таму выпадкі мясцовай малярыі магчымы і на тэрыторыі Беларусі. Бо турысты, якія выязджалі ў няшчасныя рэгіёны, ці мігранты могуць служыць крыніцай інфікавання камароў. Асабліва высокая рызыка ў спякотныя гады.

Малярыйныя камары маюць невялікія памеры (некалькі міліметраў у даўжыню). Прасцей за ўсё іх адрозніць па характэрнай пасадцы, з моцна паднятым уверх заднім канцом цела (іншыя камары трымаюць цела раўналежна паверхні) і цёмнымі плямамі на крылах.

Месцамі выплоду гэтых камароў з’яўляюцца вадаёмы са спакойнай паверхняй, мелыя ўмераную расліннасць, абароненыя ад ветра і прыбоя. Лічынкі камароў развіваюцца ў вадзе.

Самі па сабе камары не ўтрымоўваюць узбуджальнікаў малярыі. Каб сапраўды стаць малярыйнымі яны павінны напіцца крыві чалавека хворага на малярыю. Камар можа заразіцца толькі ад хворага чалавека, нашчадкам малярыйны плазмодый не перадаецца.

Пасля таго як камар напіўся крыві хворага, павінна прайсці час, каб малярыйны плазмодый прайшоў пэўныя стадыі развіцця і камар стаў заразным (звычайна 10-20 дзён).

На хуткасць развіцця ўзбуджальніка малярыі ў арганізме камара ўплывае мноства фактараў, у тым ліку і тэмпература навакольнага асяроддзя. Пры нізкіх тэмпературах паветра развіццё запавольваецца ці спыняецца.

Бо камар жыве нядоўга, то далёка не заўсёды ён паспявае стаць заразным, гіне да таго як узбуджальнік малярыі завершыць сваё развіццё. Да таго ж з надыходам халадоў спыняецца цыркуляцыя ўзбуджальніка паміж людзьмі і камарамі.

Меры абароны

Адной з галоўных мер абароны з’яўляецца прадухіленні ўкусаў малярыйных камароў. Гэта выкарыстанне сетак і родаў, распыленне інсектыцыдаў (прэпараты, якія знішчаюць казурак) у памяшканнях, выбар часу і маршрутаў, выкарыстанне рэпелентаў (рэчывы якія адпужваюць казурак).

Апроч вокнаў і дзвярэй камары выкарыстоўваюць любыя шчыліны і сістэму вентыляцыі. Камароў прыцягвае вуглякіслы газ і святло. Пасткі ў двары, ультрагукавыя адпужвальнікі, спецыяльныя лямпы, якія прывабліваюць казурак, могуць дапоўніць, але не могуць у поўнай меры замяніць сеткі.

Фумігатарныя спіралі і пласціны эфектыўна знішчаюць казурак. Але якія вылучаюцца рэчывы могуць уплываць на акварыўмных рыбак, хатніх жывёл (піратроіды таксічныя для котак) пры частым і працяглым ужыванні могуць аказваць уплыў на людзей. Таму яны больш падыходзяць як разавы метад хуткага знішчэння камароў. Апроч фумігатараў можна выкарыстоўваць адмысловыя аэразолі для распылення ў памяшканнях.

Для абароны ад камароў і іншых відаў гнюса на вуліцы выкарыстоўваюць адзенне і накамарнікі. У месцах, дзе якія лётаюць крывасмокі асабліва назойлівыя адзенне апрацоўваюць піретроідным інсектыцыдам. Цёмнае адзенне вабіць камароў.

Для абароны адкрытых участкаў цела выкарыстоўваюць рэпеленты. Перад ужываннем любога рэпелентнага або інсектыцыднага сродку трэба ўважліва чытаць інструкцыю.

Репелленты на основе эфирных масел могут быть эффективны, но натуральное происхождение не означает, что они абсолютно безопасны. Они могут вызывать и аллергические реакции, и раздражение кожи. Коляски с маленькими детьми в летний период желательно прикрывать специальным пологом.

Спампаваць памятку “Прафілактыка малярыі”